یکی از بزرگترین ویژگیهای حضرت امام خمینی « رضوان الله تعالی علیه » ساده زیستی ایشان بود, چیزی که کمتر در افرادی که به مقام بلند و منزلتی می رسند, وجود داشته و دارد. امام خمینی (ره) از ابتدا تا انتهای عمر پربرکتش, دست از ساده زیستی نکشید و همین امر یکی از عواملی بود که او را در مبارزه مستمر و وقفه ناپذیرش با استبداد و استعمار موفق ساخت. اصولا امام (ره) از همه قیود آزاد بود و همین وارستگی, همه خوف و بیم ها را از دل پاک او زدوده و از او قهرمانی بزرگ در عرصه معنویت ساخته بود. قید وبندهای مادی مانع از وارستگی روح انسان می شوند و آنگاه که روح در محاصره عوامل رشد انسان قرار گیرد, آزادگی معنای خود را از دست می دهد و چنین انسانی نمیتواند به مقامات بالای معنوی و هدایتگر برسد و فقط کسانی که بتوانند از این قید و بندها برهند که از این قید و بندها آزاد باشند.
متاسفانه امروزه و در حالیکه در آستانه سیزدهمین سالگرد عروج ملکوتی آن عزیز دوران قرار داریم, طی چند سال اخیر شاهد تلاشهای گسترده ای از داخل و خارج برای تحریف آرمانها و ارزشهایی که حضرت امام از خود باقی گذاشته اند, هستیم. مسلما یکی از ارزشهای باقی مانده و آرمانی از آن امام عزیز, « ساده زیستی » و بی توجهی ایشان به امور دنیوی است. همان آرمانی که امروزه با سادگی هرچه تمامتر در جامعه رو به فراموشی است و علیرغم توصیه بزرگان دینی به توجه نشان دادن آحاد مردم , بویژه مسئولین مملکتی به این ویژگی حضرت امام, با اقبال چندانی مواجه
نمی شود. برخی از افراد با اعمال خود, سیره روشن امام از جمله موضوع آرمانی « ساده زیستی » ایشان را نادیده میگیرند و تلاش دارند, راه را برای رسیدن خود به زندگیهای مرفه و تجملی هموار نمایند و آنچه در طول چند سال اخیر شاهد بوده ایم, حکایت از همین معنی دارد. متاسفانه رویکرد امروزین برخی از افراد جامعه که در میان آنان جمعی از مسئولین مملکتی نیز حضور دارند به سوی تجمل گرایی و لغزیدن در منجلاب زندگیهای مرفه, نارضایتی عمومی را در کشور بوجود آورده و قشر عظیمی از مردم عادی کشور که شاهد این نحوه از زندگیها هستند, فقر و تنگدستی خود را ناشی از همین رویکرد می دانند و بدرستی معتقدند چنانچه پولهای بادآورده ای که توسط این افراد, هزینه بسیاری از خوشگذرانیها و بریز و بپاش های بیهوده می شود در مسیر صحیح قرار داشت, آنان اکنون مجبور نبودند, با هزاران مشکل روبرو باشند. مسلما کسی که نتواند در مبارزه نفس خود با تجمل پرستی پیروز شود, نخواهد توانست در مقابل قلدریهای مستکبران و همچنین زرق و برق انواع و اقسام تطمیعها مقاومت نماید. حضرت امام, یکی از بهترین راهکارهای مبارزه با استکبار و ابرقدرتها را « ساده زیستن » می دانستند, بطوریکه می فرمودند: « اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابر قدرتان و سلاحهای پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان بدر نکند, خود را به « ساده زیستن » عادت دهید و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمتهای بزرگ برای ملتهای خود کرده اند, اکثرا « ساده زیست » و بی علاقه به زخارف دنیا بوده اند.. . چرا که با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزشهای انسانی و اسلامی را حفظ کرد » (1 ) سرتاسر زندگی حضرت امام, آمیخته با سادگی و قناعت و بی اعتنایی به دنیاپرستی بود و این شیوه چه در دوران جوانی و چه در سالهای بعد حتی در دوران تبعید و نیز پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران تا لحظه ارتحال ایشان ادامه داشت. این در حالی بود که آن بزرگوار اگر می خواست می توانست در بهترین رفاه و امکانات و خانه ها زندگی کند. درباره این نحوه زندگی, یاران و نزدیکان امام خاطرات فراوانی را نقل کرده اند, از جمله آنکه یکی از نزدیکان ایشان نقل می کند: « بیرونی منزل امام , یعنی اطاقی که شبها آقا تشریف می بردند آنجا, فرشهایش ناقص بود, یعنی قسمتی از اطاق خالی بود من خدمت امام عرض کردم که اجازه بدهید که یک فرش برای اینجا تهیه شود. فرمودند: « آن طرف هست » یعنی در اندرونی هست. عرض کردم: آنجا گلیم است, با اینجا جور در نمی آید. فرمودند: « مگر منزل صدر اعظم است » (2 ) این در حالیست که امروزه, برخی از مسئولین کشور, پولهایی را به عنوان کمک از دیگران دریافت می کنند که کمترین مبلغ آنها 100 میلیون تومان است , ولی با اینحال طوری رفتار می کنند که گویی پول خردی را جابجا کرده اند و هیچ اتفاقی نیافتاده است. در واقع هر کدام از این مبالغ که هیچگاه هم حساب و کتاب آن به جایی نرسیده است, می تواند زندگی صدها خانواده کم درآمد و بی سرپرست و فقیر و گرسنه این مملکت را از این رو به آن رو کند. حتی بسیاری از خانواده هایی که امروز سرپرستشان بیکار است با داشتن 500 هزار تومان از این پولها و سرمایه گذاری آن بر روی کارهای تولیدی , می توانند تا آخر عمر خود و خانواده شان را از لحاظ معاش روزمره بیمه نمایند, ولی نه تنها به آن دسترسی ندارند, بلکه شاهد برخی بذل و بخششهای بی حساب و کتاب اینچنینی نیز هستند و این مشاهده آنها از عدم وجود عدالت اجتماعی در توزیع ثروتها نارضایتی ها را مضاعف می کند. امام خمینی « ره » به معنای واقعی کلمه, ساده زیست بودند و براستی گفتار و کردار و رفتار و احوالش, تجسم افعال و اعمال اسلامی در جامعه امروز بود. ایشان به پیروی از ائمه دین, ساده می پوشید, ساده می خورد, ساده سخن می گفت ,ساده معاشرت می کرد و از همه مهمتر آنچه می گفت و آنچه عمل می کرد, با هم یکی بود. از این رو بود که مقام معظم رهبری در پیامی به مناسبت سالگرد ارتحال ایشان فرمودند: « افتخار نظام اسلامی آن است که امام عظیم الشانش تا پایان عمر در زی طلبگی زندگی کرد. » حضرت امام (ره) نه تنها در زندگی شخصی خود مقید به « ساده زیستن » بودند, بلکه در زندگی اجتماعی خود نیز اصل سادگی و بی آلایشی را رعایت می کردند و از هرگونه تشریفات زائد و خوی اشرافی گری ناراحت می شوند. ساده زیستی در بینش امام, مختص به یک قشر نبود, بلکه در نگرش آن عزیز دوران , همه اقشار جامعه اسلامی باید خود را به آن مقید کنند. امام معتقد بودند از آنجا که کارگزاران و مسئولان و رهبران جامعه نسبت به سایرین, مسئولیت بیشتری برعهده دارند, بنابراین باید نسبت به رعایت اصل « ساده زیستی, » متعهدتر باشند, تا بهتر بتوانند درد مردم محروم و مستضعف و طبقات پائین جامعه را لمس نمایند. در اندیشه امام, « ساده زیستی » بویژه برای کارگزاران نظام, امری دست نیافتنی نیست, بلکه بسیار هم تحقق پذیر است و به همین علت می بینیم که زندگانی بزرگانی چون شهیدان رجایی و باهنر را بعنوان نمونه های بارز « ساده زیستی » معرفی کرده اند. ایشان معتقد بود کسی که خوی کاخنشینی داشته باشد, درد کوخنشینان را نمی فهمد و تا کسی گرسنگی و محرومیت نکشیده باشد, هرگز نمی تواند حال و روز گرسنگان و بیچارگان جامعه را درک کند. حضرت امام (ره ) بارها توجه مسئولان را به فرهنگ « ساده زیستی » جلب کردند تا جائیکه فرمودند: « آن روزی که دولت ما توجه به کاخ پیدا کرد, آن روز است که باید ما فاتحه دولت و ملت را بخوانیم. آن روزی که رئیس جمهور ما خدای نخواسته از آن خوی کوخنشینی بیرون برود و به کاخنشینی توجه بکند, آن روز است که انحطاط برای خود و برای کسانیکه با او تماس دارند, پیدا می شود. آن روزی که مجلسیان خوی کاخ نشینی پیدا کنند خدای نخواسته و از این خوی ارزنده کوخنشینی بیرون بروند, آن روز است که ما برای این کشور باید فاتحه بخوانیم. ما در طول مشروطیت از این کاخنشین ها خیلی صدمه خوردیم, مجلس های ما مملو از کاخنشین بود.. . آن روزی که توجه اهل علم به دنیا شد و توجه به این شد که خانه داشته باشند چطور و زرق و برق دنیا خدای نخواسته در آنها تاثیر بکند, آن روز است که باید ما فاتحه اسلام را بخوانیم. . . آن روزی که زرق و برق دنیا پیدا بشود و شیطان در بین ما راه پیدا کند و راهنمای ما شیطان باشد, آن روز است که ابرقدرتها می توانند در ما تاثیر کنند و کشور ما را به تباهی بکشند. همیشه این کشور بواسطه این کاخنشینها تباهی داشته است. این سلاطین جور که همه تقریبا کاخنشین بودند, اینها به فکر مردم نمی توانستند باشند, احساس نمی توانستند بکنند فقر یعنی چه , احساس نمی توانستند بکنند بی خانمان یعنی چه .. . وقتی که کسی احساس نکند که فقر معنایش چیست گرسنگی معنایش چیست این نمی تواند به فکر گرسنه ها و بفکر مستمندان باشد. لکن آنهایی که در بین همین جامعه بزرگ شده اند و احساس کردند فقر چیست دیدند, چشیدند فقر را, احساس می کردند, ملموسشان بوده است که فقر یعنی چه, اینها می توانند به حال فقرا برسند. کوشش کنیم که این وضعیت در همه ما محفوظ باشد, در مجلس ما, در ارگانهای دولتی ما, . . . ( » 3 ) سخن گفتن از سیره امام (ره ,) خصوصا ویژگیهای آن عزیز و علی الخصوص ساده زیستی ایشان تمام ناشدنی است یاران و نزدیکان آن عزیز دوران خاطرات فراوانی در این مورد بیان داشته اند و همچنان نیز خاطراتی دارند که هنوز گفته نشده است. اما ای کاش ما نیز خود را اندکی به این سیره نزدیک می کردیم و با الگو قراردادن آن انسان وارسته که به تمام معنی کلمه یک انسان شایسته الهی بود, در راه سعادت و کمال راه می پیمودیم. خصوصا دولتمردان و کارگزاران کشور اسلامیمان می بایست همیشه زندگی ساده حضرت امام (ره) را نصب العین زندگی خود قرار دهند, تا به این وسیله انقلاب شکوهمند اسلامی در مسیر مستقیم و الهی خویش همچنان ثابت و استوار باقی مانده و به پیش رود. پاورقی: 1 کتاب آئین انقلاب اسلامی گزیده ای از اندیشه و آرا امام خمینی « ره » ص 174 2 روزنامه جمهوری اسلامی شماره 5292 76,6,23 ص 15 3 کتاب آئین انقلاب اسلامی گزیده ای از اندیشه آرا امام خمینی (ره) ص 366 .
